شعار ۵۰٪ قدرت یا حزب زنان

ثریا ندیم پور

جنبش فمنیستی در سوئد در دهه ۹۰ وارد فاز جدیدی از تاریخ‌اش شد. مسئله در قدرت بودن زنان از دهه‌های قبل شروع شده بود. به طوری که در سال ۱۹۸۳ نزدیک ۳۸٪ از نمایندگان پارلمان مرکزی ( کشوری) را زنان تشکیل می‌دادند در حالی که درصد نمایندگان زن در پارلمان در انتخابات ۱۹۹۱به ۳۳٪ تقلیل یافت. تقسیم قدرت به طور برابر بین مردان و زنان در جامعه سوئد سال‌ها مورد بحث بود. ولی به دلیل محوری نبودن این بحث و نبود برنامه مشخص، تعداد زنان در مراکز قدرت از جمله در پارلمان مرکزی در دوره‌های مختلف انتخاباتی متغیر و هیچگاه به ۵۰٪ نمی‌رسید. به همین دلیل نیاز یک حرکت جدی با پشتوانه محکم برای پایداری برابرجنسی در جامعه احساس می‌شد.

در این راستا درست بعد از انتخابات ۱۹۹۱ یک جنبش فمینیستی به نام شبکه جوراب‌های ساپورت [۱] با شعار ۵۰٪ قدرت و دستمزد برابر برای زنان شکل گرفت. همزمان این جنبش تهدید کرد در صورت عدم توجه به این خواست‌ها حزب زنان را تشکیل خواهد داد. افراد کلیدی این جنبش عبارت بودند از:

ماریا پیا بوئه‌تیوس Maria-Pia Boëthius متولد ۱۹۴۷، فمینیست، ژورنالیست، نویسنده، و فعال سیاسی.

آگنتا استارک Agneta Stark متولد ۱۹۴۶، محقق، اقتصاددان، کنشگرسیاسی، نویسنده.

ابا ویت برات‌سترؤم Ebba Witt-Brattström متولد ۱۹۵۳ محقق در ادبیات سوئد، فمینیست و پرفسور.

شعار این جنبش: «تمام دستمزد (دستمزد برابر)، نصف قدرت؛ یا حزب زنان»

این جنبش شبکه‌ای از زنان فعال سیاسی – اجتماعی بود. هدف تشکیل این شبکه کمک به زنان سیاسی در قدرت در همه احزاب و همزمان جلب علاقه احزاب مختلف به مسائل زنان بود. این شبکه وابسته به هیچ سازمان و حزب خاصی نبود. اما بخشی از اعضایش طبیعتا عضو احزاب مختلف سیاسی بودند. بیشترین هواداران این جنبش در طیف چپ بودند. کما این که به ادعای خانم ماریا ـ پیا یکی از بنیان‌گذاران این جنبش، مشکل بود که توجه دست راستی‌ترین حزب را به این جنبش جلب کرد.

این جنبش توانست در مدت کوتاهی توجه بسیاری از زنان رادیکال درون احزاب مختلف را به خود جلب نماید. رسانه‌ها نیز در بازتاب این حرکت نوین در جامعه نقش مهمی ایفا نمودند.

جنبش فمینیستی جوراب‌های ساپورت به سرعت در سال 1992 در اقصی نقاط سوئد رشد کرد، تا جایی که زنان تهدید نمودند اگر نصف قدرت و دستمزد برابر در مقابل کار برابر به زنان داده نشود ازهمه فعالیت‌های خود در احزاب مختلف کناره‌گیری کرده ، فعالیت‌های خود را در حزب زنان متمرکز خواهند نمود.

این جنبش در مطرح شدن مسائل زنان و همچنین انتخاب تعداد بیشتری از زنان در برگه‌های انتخاباتی احزاب مختلف روز، نقش مهمی ایفا نمود. لیست‌های انتخاباتی احزاب مختلف در سال ۱۹۹۴ بیانگر این واقعیت است.

کما این که حزب سوسیال دمکرات به دلیل فشارهای سازمان زنان حزب و همچنین پشتیبانی این سازمان از جنبش «جوراب های ساپورت»، در کنگره ۱۹۹۳ تصویب کرد که تعداد زنان و مردان در برگه‌های انتخاباتی در همه سطوح انتخابات شهری، استانی، و مرکزی مساوی باشند و لیست‌های انتخاباتی حزب سوسیال دموکرات ازآن زمان به بعد به لیست‌های «یک در میان، زنان» معروف شدند.

لیست‌های انتخاباتی حزب چپ نیز شامل ۵۰٪ زنان و ۵۰٪ مردان شد.

در اثر این جنبش، در انتخابات سال ۱۹۹۴ در صد نمایندگان زن در پارلمان مرکزی (کشوری) به ۴۸٪ رسید. نتیجه انتخابات دوره بعد در سال ۱۹۹۸ نیز ۴۸٪ شد.

وجود تعداد مساوی زنان و مردان در برگه‌های انتخاباتی حزب سوسیال دموکرات موجب شد که حزب در انتخابات سال ۱۹۹۴ موفق شود که تعداد رای‌هایش را به سطح دوران ۱۹۶۸ـ ۱۹۲۴ که دوران طلایی موفقیت حزب در انتخابات بود، برساند.

۱) مقاله ۱۵۰ سال از تاریخ فمینیسم، از مسئله زنان تا سیاست برابری جنسی نویسندگان: به قلم آن‌ماری یوبری Annmari Ljuhgberg  نویسنده و مترجم، یوهان لؤن‌روت Johan Lönnroth، نویسنده و معاون قبلی دبیر کل حزب چپ، و ریاضی دان، یامی ساند Jammy Sand پژوهشگر ادبیات. منبع وبسایت اداره برابری Jämställ.nu (jamstall.nu) و روزنامه سراسری Aftonbladet ژوئن ۲۰۰۲.